"Жеріміз қоқысқа айналмай тұрғанда Финляндиядан үлгі алайық!"

Финляндия билігінің мақсаты - бастапқы шикізатты пайдалануды барынша азайтатын дөңгелек экономиканың тиімді жүйесін құру, тұрмыстық қалдықтарды екінші рет пайдалану немесе бірнеше рет пайдалану. Осы жолда мемлекет әлемдік рекорд орнатқан еді.

Финляндия мемлекетті қоқыстардан тазартуға және оны лайықты пайдалануға тырысады. Бүгінгі таңда ел осы бағытта өз экономикасын жаңа шикізат сатып алуға тәуелді болмауы үшін  қоқысты қайта өңдеуден немесе қайта пайдалануға күш салып жатыр.

Қоқыс қалдықтарын, әсіресе пластикті қайта өңдеу жекелеген елдер мен жалпы өркениеттің дамуына тап болатын ең маңызды мәселелердің бірі. Қоқыстардың қалдықтары мұхитты уландыратын барлық жерлерді құртып жатыр, ал қаңылтырлар жердің көп бөлігін алып, тіршілік иесі олардан уланып, олардан зардап шегеді. Сонымен қатар, планетаның барлық жаңа ресурстары жаңа өнімдерді шығаруға жұмсалады, ал олар көбінесе ертең қоқыс полигонға жеткізеледі. Сонымен, жақын арада жердің барлық байлығын қоқысқа айналдыру қаупі бар.

2017-ші жылы Финляндияда қоқыстың тек 1 пайызы ғана қоқыс полигонына жеткізелді. Қалған барлық қалдықтар қайта өңделіп, жаңа өмір алды немесе энергияны шығару үшін жіберілді.

Жергілікті билік өкілдерінің пікірінше, ел шикізатты сатып алудың маңыздылығы төмендейтін циркулярлы немесе дөңгелек экономикаға белсенді түрде ауысып жатыр, бірақ қайта өңдеу ең жоғарғы деңгейге дейін қайта өңделеді. Атап айтқанда, адамзаттың үлкен проблемасына айналған пластикалық қалдықтардың көбеюі туралы айтып отырмыз.

Әлемде тұңғыш фин мамандары халық үшін «жол картасы» бағдарламасын әзірледі, бұл дөңгелек экономикаға өтудің бір бөлігі ретінде пластикалық қоқыспен күресуді азаматтарға осы бағдарлама арқылы нақты түсіндіреді.

Керімсал Жұбатқанов,

тарих ғылымның кандидаты, Қазақ-Орыс Халықаралық Университетінің доценті