Астанада жасыл технологиялар мен инвестициялық жобалар таныстырылды

Әлемдік деңгейде күштерді бірктіру мақсатында Елбасы БҰҰ Бас ассамблеясының 66-сессиясында «Жасыл көпір» бастамасын көтергені есімізде. Оның басты миссиясы жасыл дамуды басқару, xалықаралық ықпалдастық, теxнология алмасуға көмектесу тетіктерін жасақтау және қаржылық қолдау жасау. Сондай-ақ Елбасы Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 70-сессиясындағы жалпы дебаттарда сөйлеген сөзінде Астанада БҰҰ бастамасымен «жасыл» технологиялар мен инвестициялық жобаларды дамыту бойынша Халықаралық орталық ашуды ұсынған болатын. 

2018 жылғы 17 мамырда Global Challenges Summit XI Астана Экономикалық Форумы алаңында ҚР Премьер-Министрі Б. Сағынтаев, ҚР Энергетика министрі Қ. Бозымбаев, Қазақстанның экологиялық ұйымдары қауымдастығы президиумының төрайымы Ә. Назарбаева, Жасыл өсім жаһандық институтының төрағасы Пан Ги Мун және тағы басқалардың қатысуымен «Жасыл экономика: тұрақты дамудың жаңа моделі» панельдік отырысы өтті.

Отырыс барысында Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың бастамашылығымен құрылған Халықаралық жасыл технологиялар және инвестициялық жобалар орталығы іске қосылды және оның қызметі таныстырылды. Орталық ЭКСПО-2017 мұрасының идеологиялық жалғасы болады.

Орталықтың негізгі функциясы – «жасыл» мәдениетті қалыптастыру және алдымен Қазақстанда содан соң Орталық-Азия өңірі елдерінде жасыл технологияларды дамыту арқылы экологиялық проблемаларды шешу. Орталық энергетикалық секторды трансформациялау, «жасыл» бизнеске көшу, трансферт және жасыл технологиялар мен үздік тәжірибелерді бейімдеу міндеттерін атқаруға арналған.

«Жасыл экономикаға» көшу тұжырымдамасын іске асыру жылдарында ресурстарды үнемдейтін, таза технологияларды пайдалану қалаларда орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділікті 94 пайызға және ауылдық жерлерде 57 пайызға жақсартуға мүмкіндік береді; ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігі екі есе өседі; қазіргі заманға лайықты энергия үнемдеу жүйесінің негізі құрылады; ағымдағы жылдың соңына қарай жаңартылатын энергия көздерінің қуаты шамамен 460 МВт болады деп күтілуде; қолданыстағы көмір электр станцияларында заманауи күлді өңдеу құрылғыларын енгізу жұмыстары жалғасады; қалдықтарды өңдеу және қайта өңдеу 31 пайызға жетті.

ЭЫДҰ-мен ынтымақтастық – Қазақстан үшін стратегиялық басымдықтарының бірі. Халықаралық шарттарға және құқықтық құралдарға қосылу Қазақстанға белгілі міндеттемелер жүктейді. Осы мақсатта экологиялық заңнаманы жетілдіру бойынша жұмыс басталды. Ол ЭЫДҰ-ға мүше мемлекеттер қағидаттарының негізінде жасалатын болады: қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қолданыстағы жүйесі қайта қарастыралатын болады, үздік қолжетімді технологияларды пайдалану негізінде эмиссияларды төмендетуге табиғат пайдаланушыларды ынталандыру бойынша механизмдерді енгізу, шығарындыларды нормалау қағидаттары жетілдіріледі.

Париж келісімі шеңберінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу парниктік газдардың шығарындыларының көлемін азайтумен қатар жаңартылатын энергия көздерін дамытуды көздейді. Осы мақсатта қазақстандық заңнамаға және ЖЭК-ті дамыту үшін оны жетілдіру мүмкіндіктеріне талдау жасалды, Қазақстанның Күн ресурстары атласы әзірленді және пайдалануға берілді.

2018 жылғы 23 мамырда ЖЭК-ті салу бойынша жобаларды іріктеудің бірінші аукциондық саудасы өтеді. Аукциондардың екі сессиясы ішінде (көктемдегі және күздегі) қуаты 1 ГВт ЖЭК ұсынылатын болады. Аукционның жеңімпаздары ЖЭК-тің бірыңғай сатып алушысы – қаржы-есеп айырысу орталығымен электр энергиясын сатып алуға 15-жылдық кепілді офф-тейк келісімшартқа қол қою мүмкіндігіне ие болады.

Қазақстан халықаралық қаржы институттарымен ынтымақтастыққа үлкен мән беретіндігін ерекше атап өткен маңызды. Дүниежүзілік банкпен, Еуропа қайта құру және даму банкімен, Азия Даму банкімен жұмыс жүргізілуде. Бүгін қол қою жоспарланған «Қызылорда облысында қуаты 50 МВт Байқоңыр күн электр станциясын салу» жобасын қолдау және ынтымақтастық туралы келісімге және ҚР Энергетика министрлігі, Астана қаласының әкімдігі, «Шелл Казахстан Б.В.» компаниясы және «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДБҰ арасындағы меморандум тараптардың жасыл экономиканы дамытуға ұстанымдарын көрсетеді.