• USD 468.56

  • EUR 497.56

  • RUB 7.3

  • CNY 67.18

29 Наурыз, 02:19:35
+35°

29 Маусым, 2018 Экономика

Астана Халықаралық қаржы орталығы әлемдік қаржы нарығын бағындыра ала ма?

Әлемдік экономикадағы Гонконг экономика жалпы қорының ¼-ін ұстайтын Дубайға неліктен дүние жүзі көз тікті?

   2018 жылы қазақты ғана емес күллі Орта Азия, Батыс Қытай, Ресей және Шығыс Еуропа елдері мен аймақтарын үмітке толтырған болашақ алпауыт қаржы қаласы  AIFC  Астана қаласында құрлып жатыр. Демек, атамыз қазақ ұлы дала төрінде, төрт үлкен шаруашылықтың бірі болған төрт түлігін  негізге алып келсе де, бұл күндері ғаламдық нарықпен бәсекеге қуатты екенін танытып отыр емес пе! Шыны керек, бұл бәсеке жәй ғана бәсеке емес. Аталмыш алпауыттармен біздің қазақ байлары үзеңгі соғыстырмаса да, алдағы уақытта бірге серуендер. Сонымен AIFC Астанада, Орта Азия, Батыс Қытай, Ресей және Шығыс Еуропа елдері мен аймақтарына жаңаша бейнемен қарамақ, қарамақ түгіл, ғаламдық қаржы соғыстарында бір майданда болмақ. Ал, сапарлары сәтті болсын!

  Демек, Астана Халықаралық қаржы орталығы(AIFC) негізге алған Дубай Халықаралық қаржы орталығы (DIFC)туралы дерек айтайық. Астана жаңалығын өз кезегінде көре жатармыз.                                                                                                  Дубай Халықаралық қаржы орталығының (DIFC) веб-сайтын ашсақ, оның бірінші бетінде: DIFC Нью-Йорк, Лондон және Гонконгқа жету мақсатында әлемдегі ең жаңа халықаралық қаржылық орталық болып табылатыны көреміз. Ол шығыс пен батыс арасындағы кең аймаққа қызмет етеді.
Жақында Wall Street Journal-дың «2015 жылға қарай әлемдегі № 1 қаржы орталығы кім бола алады?» деген сауалнамасы таң қалдырды: 13% -ы БАӘ-гі Дубайға оптимистік және 10% -дан аз Нью-Йорк туралы оптимистік көзқарас. Әлемдік экономикадағы Гонконг экономика жалпы қорының ¼-ін ұстайтын Дубайға неліктен дүние жүзі көз тікті?

  Парсы шығанағы бойындағы бұл кішкентай әмірлік араб архитектурасын, мәдениетін және саудасын жандандырудың жүрегінде жатыр. Соңғы бес жылда Дубайдың өршіл және дана басшысы Шах Мұхамед Мактум Дубайды бүкіл Таяу Шығыстағы сауда, туризм және көлік орталығына айналдыруға тырысты. Бүгінгі күні өздерінің армандарын шындыққа айналдырған Дубай тұрғындары Дубайды әлемдегі ең ірі халықаралық қаржы орталығына айналдырырмақ.

«Мұнайдың әлемдік бағасының көтерілуі және әлемдік саяси жағдайдағы өзгерістер Дубайға алтын мүмкіндік берді»,- деді Дубай халықаралық қаржы орталығының (DIFC) төрағасы доктор Бэн Сулейман.

Біріншіден, DIFC себептері мен профильдерін құру

  Отыз жыл бұрын, Дубайда шағын портты қоспағанда, Дубайдың Король сарайынан басқа еш нәрсе болмады және Парсы шығанағындағы контрабандалық жолмен белгілі. Осы нашар даңққа қарамастан, Құрметке лайық Дубайдың көптеген аспектілері бар. 1960 жылдары Мартумның бұрынғы қызметкерлері арналарды, Дажиан порттарын, әуежайларды және логистиканы тегін портты құруға жағдай жасау үшін қазып алды. Сонымен бірге, цифрлы қала құру, ғаламдық ақпараттық төңкеріске белсене араласуға, индустрияны жаңғыртуға және қызмет көрсету саласына көшуге уақыт келді. Қазіргі уақытта шикізаттық емес өнеркәсіп Таяу Шығыс елдерінің мұнайға тәуелді дамуынан құтылып, өткен жылдардағы өте консервативті араб әлеміндегі экономикалық революцияға жол беріп, Дубайдың GDPінің 95% -нан астамын иемденеді. Бұл Дубайдан өз қаржы орталығын құруға жақсы мүмкіндік береді.

   Дубайдың экономикалық үлгісі әулеттік кәрқанаға ұқсас, ағартушы диктатордың жетекшілігімен, ол соқыр қарсылықтан гөрі интервенциялық болып табылады. Ең бастысы, Мактумның отбасы ұрпақтан-ұрпаққа мұраға қалған «еркін сауда» саясатын жүргізіп келе жатқан саудагер болды. Бұл Дубайдың керемет монархтың жетекшілігімен өтті.
Дубайды басқаратын Мартум әулетті саудалық тұрғыдан ғана емес, саяси тұрғыдан жетілген. Бұл күрделі орта шығыс мәселелері әрқашан Дубайға байланысты емес, бірақ мұнайдың бағасының көтерілуінің ең үлкен пайдасына ие болушы. 1995 жылдан бастап үкімет экономикалық әртараптандыруды күшейтіп, соның ішінде Дубай халықаралық қаржы орталығын құру экономиканың әртараптандырудың алдыңғы қатарлы саясатының бірі болып табылады.
Дубай, Сингапур үкіметімен қаланы басқаруда Гонконгтың еркін экономикалық саясатының артықшылықтарын біріктіреді. Бұл сондай-ақ қысқа мерзім ішінде Әмірліктердің егіз мұнараларын салу мүмкіндігімен және сауда фьючерстік биржалары мен қор биржалары сияқты көптеген сауда базарларын жылдам құруға мүмкіндік береді.


  2004 жылдың қыркүйегінде Дубай үкіметі Дубайдағы оннан астам еркін аймақтардың бірі болу үшін DIFC құруға шешім қабылдады. DIFC дің иеленген алаңы 110 гектарды құрайды. Дубайдың ерекшелігі әртүрлі елдердегі инвестициялық институттардың осы «Асыл тәленкеге » қол жеткізуін жеделдетті. Қазіргі таңда әлемнің 200-ден астам компаниялары бар, Deutsche Bank және Credit Suisse - қаржы орталығының ең ерте ат басын бұрды. Morgan Stanley, Merrill Lynch, бірте-бірте бөлімшелерін құрды.

DIFC негізгі бизнесі:

Банктік қызметтер (инвестициялық банкинг, кооперативтік банкинг, жеке меншік банкинг);

Капитал нарығы (секьюритилендіру, борыштық құралдар);

Байлық ты басқару;

Қорды басқару;

Сақтандыру және қайта сақтандыру;

Исламдық қаржы және кәсіби қаржы қызметтері.

Дубай үкімет DIFC ді құруға жетекшілік етті және әлемдік стандарттарға сәйкес толығымен іске қосты.

Екіншіден, DIFC ерекшеліктері мен артықшылықтары

2004 жылы құрылғаннан бері DIFC өзінің саяси және түзімдік айырмашылықтарымен ерекшеленді, бұл оны өте тартымды етті. Дубайдағы басқа компаниялардың негізгі артықшылықтары:


* 100% шетелдік инвестициялар

* Нөлдік кіріс салығы және сату салығы

* Валюталық бақылау жоқ

* Капитал мен пайда 100% репатриация болуы мүмкін

*Америка долларына негізделген сауда жүйесі

* Жоғары стандартты, Анық операциялық орта


* Заманауи кеңсе ғимараттары, тиімді инфрақұрылым, клиенттердің ақпаратын қорғауды қамтамасыз ету.

  2004 жылдың қыркүйегінде, Дубай үкіметі туристік индустрияны дамыту үшін қаржылық қызмет саласына бағытталған DIFC құрды. Бұл басқалар жағынан «өзін-өзі қамтамасыз ететін шағын мемлекет» деп аталады. Ол бұл күндері ғаламдық бизнес топтарына есігін ашты, және қаржылық қызметтерді көрсетеді, әсіресе банктердің қаржы базарына кіруіне көмектеседі.
Ең бастысы, DIFC географиялық орны мен уақыты аймағы жағынан айқын артықшылықтары бар, ол Азия мен Еуропаның ортасында орналасқан. Гонконгпен Лондонның уақыт айырмасы 4 сағат уақыт. бір күнде Шығыс пен Батысты қамтыитын Екі орталықтыГонкон және Еуропа аралығындағы «қаржылық бостықты» толтырылады.

        Сонымен қатар, ол Азия мен Еуропаның 25 еліне қаржылық қызмет көрсете алады. Парсы шығанағы елдері, Орта Шығыс, Иран және Орталық Азия елдері, шамамен 1,6 млрд тұрғыны бар, жалпы ішкі өнім $ 1 трлн астын, үлкен капитал нарығы болып табылады. Толық емес статистикаға сәйкес, Дубайдағы халықаралық ақша қоры 800 миллиард доллардан асды. Бұл факторлар сөзсіз Дубай қаржы орталығының еш шүбәсіз ғаламдық қаржы орталығы екенін дәлелдейді, сондай-ақ басқа да халықаралық қаржы орталықтары орнын басуы мүмкін емесекенінде дәлелдейді.
Үшіншіден, DIFC жұмыс режимі

        DIFC-ді Дубай экономикалық және қаржылық дамуына ықпал ету мақсатында Дубай Үкіметі құрған болатын. Дубай халықаралық қаржы орталығы үкіметтің қосалқы органы. Десе де, қызмет жағынан тәуелсіз, DIFC-тің өзінің  дербес басқару құрлымдары, директорлар кеңесі, Бас жорасы, төрағасы болады.
Сонымен қатар оны британдық қаржы реттеу жүйесі өз бақылауына алатынын ұмытпау керек.

     Сонымен DIFCді қысқаша таныстырдық, ал енді AIFC ғаламдық қаржы нарығын бәйгелі болса екен деген тілектеміз. Алайда, AIFC пен бәсекеде болатын халқаралық қаржы нарығыда аз емес. Мәселен, Қытай Қашқар қаласынанда, Үрімші  қаласынандаиқаржы орталықтарын құрсам деп жүр.  2012 жылы 21 млрд қытай ақшасымен Қашқар қаласын Орта Азия нарығында қаржы орталығы етіп құрды. Ал Астана осындай жас бәсекелестерімен қалай бәсекелесер екен? Оны  алдағы уақыттың еншісіне тапсырдық ...

 

Қастер Мырзабекұлы  Құдайназар

Nazerke Musa

Автормен оның Facebook парақшасы арқылы хабарласуға болады.

Жазылыңыз

"Қамшы" сілтейді

Қате тапсаңыз, қажетті бөлікті таңдап ctrl+enter басыңыз.

Пікір қалдыру

пікір